Niet extrapoleren maar retropoleren.

Politici gaan uit van een maakbare samenleving. Maatschappelijke ontwikkelingen zijn geen natuurverschijnselen maar te beïnvloeden processen. Planning is daarbij een belangrijk instrument. We plannen wegen, voorzieningen, en woningen. We ordenen de ruimte. Voorspellingen over de toekomst zijn voor deze plannenmakerij een belangrijke voorwaarde. Wat is de toekomstige vraag naar spoorwegen, autowegen, tunnels, woningen, maar vooral de vraag naar voorzieningen. Nu heb ik laatst weer publicaties uit 1975 gelezen, die de voorspellingen deden over het, magische, jaar 2000. Ik kan u verzekeren dat van de toen geschetste toekomst gelukkig niets is uitgekomen. Ook toen al was er sprake van doemdenken, al werd dat toen niet zo genoemd. Zo een toekomst werd en wordt nu nog steeds, beschreven door middel van extrapolatie. Extrapolatie is populair om de gevolgen van de vergrijzing te beschrijven. Men houdt gewoon alle omstandigheden gelijk en verandert het aantal ouderen. Dan hebben we meer verpleeghuisbedden nodig, meer ziekenhuizen, meer zorgvoorzieningen enzovoort enzovoort. In de praktijk blijkt dat maatschappelijke ontwikkelingen complexe systemen zijn met hun eigen dynamiek. Ik vind dan ook dat we stoppen moeten met extrapoleren. Het leidt er namelijk ook toe dat we voorzieningen maken die we bij ingebruikneming al weer als verouderd afschrijven. Driekwart van de huidige verzorgingshuiscapaciteit is functioneel verouderd verklaart door het bouwcollege. Daar zijn verzorgingshuizen bij die vorig jaar zijn geopend door prinses Margriet. Ik was laatst in een zorgcentrum dat in 1974 is gebouwd, getuige de gedenksteen. Na twintig jaar in 1994 heeft er een renovatie plaats gevonden met behoud van capaciteit. In 2004, dus na tien jaar, heeft de tweede renovatie plaats gevonden, grote appartementen, dus minder capaciteit. Ik denk dat de volgende renovatie (of sloop) voor 2009 op het programma staat. Het fenomeen boekwaarde is voor de  bouwers in de zorg een groot probleem. We slagen er maar niet in om voorzieningen te bouwen die voldoen aan hedendaagse, laat staan aan toekomstige eisen. In plaats ven te extrapoleren moeten we gaan dromen over hoe wij vinden dat de toekomst er uit moet zien. Die toekomst moeten we zo concreet als mogelijk beschrijven. Hoe willen we wonen, hoe willen we de zorg regelen. Welke eisen stellen we aan het openbaar vervoer, de inrichting van de openbare ruimte. Welke techniek kan ons helpen?Dat is de gewenste toekomstige situatie. Vanuit deze gewenste toekomstige situatie gaan we terugkijken naar nu, de huidige situatie. Uit het verschil kunnen we de opdrachten halen die we ons zelf gaan opleggen om aan de gewenste toekomst te werken. Dat noem ik retropoleren. Niet alle termijnen worden gehaald, maar de doelen wel.
U kunt reageren door een email te sturen naar frisoteerink@bestuursadvies.nl