Bestaat er zoiets als gerontologisch management? Modern management is vooral leiding geven aan veranderingen. De maatschappelijke ontwikkelingen gaan erg snel. Organisaties en instellingen moeten zich blijven aanpassen aan de gewijzigde maatschappelijke omstandigheden. De informatie en communicatietechnologie heeft ook zijn sporen nagelaten in de zorg. De hoge levenstandaard en het consumentengedrag hebben ervoor gezorgd dat steeds hogere kwaliteitseisen worden gesteld aan de zorgverlening. Zelfs de overheid bemoeit zich ermee middels de Kwaliteitswet zorginstellingen. Kwaliteitszorg versterkt per definitie de positie van de klant. Management in de gezondheidszorg is door prof. Dr. Jan Moen vergeleken met koordansen zonder vangnet. Het afbreukrisico is zeer groot. De belangrijkste oorzaak is volgens mij het nagenoeg ontbreken van prestatiemaatstaven aan de hand waarvan de prestaties van het management kunnen worden beoordeeld. Vooral bij het aansturen van grote, complexe organisaties levert dit op veel problemen op. Menig bestuurder in de gezondheidszorg heeft dat aan den lijve ervaren. Natuurlijk is het in de not-for-profit moeilijk om criteria vast te stellen als het niet om de winst of de omzet gaat. Maar wat is er mis met een maatstaf als klanttevredenheid, of personeelstevredenheid? Ook voor het management geldt het kwaliteitsprincipe; “zeggen wat je doet en doen wat je zegt”. Modern management maakt meerjaren plannen en jaarprogramma’s waarin doelen worden geformuleerd, die moeten worden bereikt. Aan de hand van jaarrapportages kan de bestuurder van de organisatie beoordelen of het management heeft gepresteerd. Managers van nu zijn niet alleen leider, maar ook motivator en inspirator. Het management geeft richting aan de veranderingen. Met name op strategisch niveau is nauwelijks meer sprake van beheer en consolidatie. Op dit niveau is de manager meer ondernemer, gericht op samenwerking en ontwikkeling van netwerken. De strategische manager is bijna helemaal gericht op de externe omgeving. De interne organisatie is gedelegeerd aan het tactische management. Maar ook op operationeel (uitvoerend) niveau is veel veranderd. Zorgverlening vereist scholing. Verzorgenden en verpleegkundigen zijn professionals met een eigen professionele verantwoordelijkheid. Daarbij past geen controlerend en sturend management, maar een meer coachende stijl van leiding geven, met veel ruimte voor de eigen verantwoordelijkheid van de uitvoerende professionals.
Gerontologisch management bestaat niet. Management in de zorg is vooral verandermanagement. Dit soort management is niet alleen taakgericht, op de doelen die bereikt moeten worden, maar evenzeer procesgericht, de werkwijze, het creëren van draagvlak in de totale organisatie, om de noodzakelijke veranderingen ook door te kunnen voeren. De manager is dan meer de motivator en de inspirator.
Friso Teerink is sociaal gerontoloog en bestuursadviseur in de gezondheidszorg .
U kunt op dit nieuws regageren door een mail te sturen naar frisoteerink@bestuursadvies.nl